Nieuwe verwaterpercelen geven zekerheid
YERSEKE/ZIERIKZEE – De mosselsector maakt zich op voor het nieuwe seizoen, dat eind juni van start gaat. Om logistieke problemen vanwege het biotoxine Tetrodotoxine (TTX) te voorkomen, zijn alternatieve verwaterpercelen bij de kop van de Vondelingenplaat aan de oostkant van de Zeelandbrug in gereedheid gebracht. Aan boord van de YE 37 gaven Anthony Riedijk (Vissersvereniging Yerseke), Wouter van Zandbrink (Vereniging de Mosselhandel) en Marnix Poelman (Wageningen Marine Research) vrijdagmorgen uitleg.
,,Dit is win-win en geeft voor alle partijen zekerheid. De handel heeft altijd voorraad en de kwekers kunnen altijd leveren; dat was vorig jaar zomer wel even anders’’, zegt Anthony Riedijk (YE 87). Hij coördineert namens Vissersvereniging Yerseke de verdeling van de verwaterpercelen onder de mosselhandel. De nieuwe huurovereenkomsten voor de Vondelingenplaat zijn gereed, een week eerder zijn met het ministerie van Economische Zaken de laatste bakens gezet en het schoonvissen van de nieuwe verwaterpercelen kan nu beginnen. Het oestervaartuig YE 37 deed vorige week vanaf De Val een proeftrekje om eventuele oesters, slippers en mesheften te verwijderen. De schrik was groot vorig jaar juni toen aan de vooravond van het nieuwe mosselseizoen alle verwaterpercelen op de Yerseke Bank door de NVWA werden gesloten vanwege de vondst van TTX in mosselen en oesters. De handel kon wekenlang de natte pakhuizen niet gebruiken, en kwekers konden slechts mondjesmaat (veelal op bestelling) consumptiemosselen leveren. Mosselprijzen bleven laag.
In goed overleg en – met nadruk door partijen genoemd – volop medewerking van de ministeries van Economische Zaken en VWS werd het afgelopen jaar gezocht naar alternatieve verwaterpercelen in het geval TTX opnieuw wordt aangetroffen in de Kom van de Oosterschelde. Die kans is zeker aanwezig; vorig jaar werd voor het eerst gecontroleerd op dit biotoxine.
In december vorig jaar vergaderden Vissersvereniging Yerseke en De Mosselhandel voor het eerst over alternatieve verwaterpercelen op een locatie waar vorig jaar geen TTX werd aangetroffen. Op een vrijdag werd het ministerie gebeld en dinsdag lag er toen al toestemming om te gaan zoeken. Dat gebeurde in eerste instantie met de YE 1 en later nog een keer met de YE 87. De noordkant van de Vondelingenplaat sprong er bovenuit, maar is toch altijd nog zeker een uur varen vanaf de verwerkingsbedrijven in Yerseke. Agonus Fisheries Consultancy schreef een noodzakelijk passende beoordeling, en in mei volgde de vergunning van de rijksoverheid en de verloting onder de handelaren.
Bij de kop van de Vondelingenplaat zijn nu zestien nieuwe verwaterpercelen van elk 5 hectare uitgebakend, alle (negen) mosselhandelaren hebben er daar één of twee van ter beschikking. Per perceel is er ruimte voor circa 5.000 mosseltonnen, in totaal dus maximaal 8 miljoen kilo. ,,Gelet op waterdiepte en bodemstructuur is dit eigenlijk de enige geschikte plek op een redelijke afstand van Yerseke. En met als voordeel: meer doorstroming en daardoor naar verwachting minder verlies van visgewicht dan tijdens opslag op de Yerseke Bank’’ zeggen kweker Riedijk en handelsvoorzitter Wouter van Zandbrink.
Wat Riedijk betreft worden de nieuwe verwaterpercelen een blijvertje. ,,’t Is natuurlijk altijd beter om niet al je eieren onder één kip te leggen.’’
TTX voorspellen
Wageningen Marine Research doet in opdracht van de schelpdiersector en het ministerie van Economische Zaken onderzoek naar Tetrodotoxine. De schelpdiersector betaalt ook mee. Projectleider is Marnix Poelman. TTX komt wereldwijd voor, waarschijnlijk als een afweerstof, door dieren aangemaakt om zich te verdedigen. Maar hoe TTX precies in schelpdieren terechtkomt is niet bekend. Ook over de gifkracht is nog weinig bekend. Afgelopen dinsdag is begonnen met de monitoring en het brononderzoek. Doel van het wetenschappelijk onderzoek is onder andere te kunnen voorspellen wanneer TTX opkomt. Daarvoor wordt gekeken naar omgevingsfactoren als temperatuur en zoutgehalte. Vervolgens wordt onderzocht of er beheersmaatregelen kunnen worden getroffen om het TTX-gehalte snel te reduceren.
De NVWA hanteert tot nu toe een grens van 20 microgram/kilo (20 miljoenste van een gram TTX per kilo mosselvlees), wat feitelijk neerkomt op een nul-tolerantie voor TTX. De European Food Safety Agency stelde afgelopen voorjaar dat 44 microgram/kilo een veilige ondergrens is. Tijdens een expertmeeting in Nederland die op de ESFA-rapportage volgde werd volgens Van Zandbrink op basis van een vervolgonderzoek van de Universiteit van Utrecht ook 110 microgram/kilo als veilig genoemd.
De Rijksoverheid verhuurt de verwaterpercelen aan Vissersvereniging Yerseke. De Visservereniging verhuurt de verwaterpercelen vervolgens aan de individuele mosselhandelaren. Na tien jaar zijn de verwaterpercelen op de Yerseke Bank vorige maand herverdeeld, zonder dat alles helemaal op de kop ging. Bij elkaar 320 hectare, ingedeeld in vijf kwaliteitscategoriën. Besloten is om de situatie jaarlijks met de handel te evalueren, aldus Anthony Riedijk van Vissersvereniging Yerseke.