DEN HAAG – De Europese Unie betaalt jaarlijks ongeveer 145 miljoen euro voor toegang van EU-vissers tot viswateren van derde landen. De drie overeenkomsten waar ook Nederland direct of indirect gebruik van maakt (Mauritanië, Marokko en Groenland) nemen daarvan in totaal 118 miljoen voor hun rekening.

De Europese Unie heeft gemengde en zogenoemde tonijnovereenkomsten afgesloten met een aantal landen in West-Afrika, in de Indische Oceaan, in de Stille Oceaan en met Groenland. De Tweede Kamer heeft vorige maand gevraagd om een overzicht van de huidige partnerschapsovereenkomsten, en van de zaken die daarbij spelen. Vorige week stuurde staatssecretaris Dijksma een overzicht. Van iedere overeenkomst is aangegeven of er een protocol is, tot wanneer dit geldig is en of er onderhandelingen lopen over een nieuw protocol. Ook is voor iedere overeenkomst aangegeven wat het meest recente door Nederland ingenomen standpunt is. In een aantal gevallen stemde Nederland tegen of onthield zich van stemming (bijvoorbeeld Marokko).

Veruit het duurste visserijakkoord is dat met Mauritanië, waarvoor 70 miljoen euro per jaar betaald wordt. Daarna volgen Marokko (30 miljoen euro per jaar), Groenland (18 miljoen euro), Guinee Bissau (9 miljoen euro), Seychellen (5,3 miljoen euro) en Senegal (4,9 miljoen euro). Bij de tonijnakkoorden gaat doorgaans veel minder geld om dan bij de gemengde akkoorden. Van de jaarlijkse bijdragen is vaak een deel geoormerkt om ten goede te komen aan de lokale visserijsector.

Het huidige tweejarige protocol met Mauritanië is in december 2012 ingegaan. De onderhandelingen over een nieuw protocol liggen stil, en zullen naar verwachting niet eerder dan december worden hervat. Dijksma: ,,Nederland kijkt scherp naar de voorwaarden die worden gesteld aan het verplicht aan boord nemen van Mauritaanse zeelieden. De voorwaarden moeten werkbaar zijn en mogen de veiligheid aan boord niet in het geding brengen. Ook moet het protocol de verplichtingen van de vlagstaat op het gebied van het stellen van eisen aan de bemanning respecteren.’’ Vanwege aangescherpte technische voorwaarden vissen Nederlandse trawlers veel minder in Mauritaanse wateren dan voorheen.

Onthouden
Op 15 juli 2014 is een nieuw vierjarig protocol met Marokko in werking gesteld. Nederland heeft zich bij de stemming over het nieuwe protocol onthouden, omdat het ‘naar de mening van het kabinet niet mogelijk was op basis van het protocol te beoordelen in hoeverre de EU-bijdrage daadwerkelijk en op evenredige wijze ten goede komt aan de oorspronkelijke bevolking van de Westelijke Sahara’. Verder was Nederland van mening dat de verhoging van de visserijmogelijkheden voor de pelagische sector onvoldoende was onderbouwd. Op dit moment vissen twee Nederlandse trawlers bij Marokko.

Het akkoord met Groenland loopt van 1 januari 2013 tot 31 december 2015. Het is een volwaardige partnerschapovereenkomst, waarin eveneens een mensenrechtenclausule is opgenomen. Denemarken, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Portugal profiteren van de verkregen vangstmogelijkheden voor met name lodde, roodbaars, garnalen en heilbot. De verkregen vangstmogelijkheden worden ook ingezet voor de ruil van vangstmogelijkheden met Noorwegen. Bij Groenland vissen regelmatig Nederlandse trawlers onder Duitse vlag.