Foto: C. Hameeteman - De ruimte om te vissen wordt kleiner. Het aantal windparken blijft toenemen en 13,7 procent van de Nederlandse Noordzee wordt omwille van natuur en 'milieutoestand' voor ...

DEN HAAG – Minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat heeft het ‘Akkoord voor de Noordzee’ aangeboden aan de Tweede Kamer. Het is een akkoord zonder handtekening uit de visserij, desondanks wordt er geld beschikbaar gesteld voor een warme sanering en innovatie. De overheid vindt het belangrijk dat de visserijsector ook aan de overlegtafel zit. LNV-minister Schouten laat daarom een ‘externe verkenner’ onderzoeken wat daarvoor nodig is.

Het Noordzeeakkoord bevat afspraken tussen het rijk, natuurorganisaties en bedrijfsleven over de inrichting van de Noordzee de komende jaren met een groeiend aantal windparken en gesloten natuurgebieden. Er komt hoe dan ook minder ruimte om te vissen.

In het licht daarvan gaat Nederland in gesprek met de Europese Commissie om visserijbeperkende maatregelen in het Nederlandse deel van de scholbox (met uitzondering van de Borkumse Stenen) ongedaan te maken.

Fout

Van Nieuwenhuizen noemt het Noordzeeakkoord definitief. Intussen debatteert de Tweede Kamer er nog met haar over. Vanuit de Kamer zijn al kritische vragen gesteld, en moties zullen volgen. En intussen is er veel heisa ontstaan over het grote gesloten gebied Borkumse Stenen. PO-Rousant heeft de steun voor het akkoord ingetrokken, en ook NetVISwerk heeft laten weten niet akkoord te zijn met de sluiting van het visgebied boven Schiermonnikoog. Bij VisNed wordt gesproken over een onoplettendheid, wat directeur Pim Visser betreft wordt de fout in het Noordzeeoverleg geagendeerd.

Veel spanning was er de afgelopen maanden in de sector tussen het ja- en neekamp over een gewenste saneringsregeling. Zonder steun van de visserij voor het Noordzeeakkoord zou daarvoor geen geld beschikbaar komen, schreef Van Nieuwenhuizen vorige maand nog aan de Tweede Kamer. Dat geld is er dus wel, zo wordt nu duidelijk en bevestigd door een woordvoerder van het ministerie van LNV. Van Nieuwenhuizen verklaart dat een meerderheid van zeven van de negen betrokken bestuurlijke organisaties in de visserij heeft ingestemd, maar dat die in de achterban net geen meerderheid vormen en gelet op de verdeeldheid in de sector daarom niet konden tekenen.

,,Ontwikkelingen op de Noordzee gaan echter door, belangen van de visserij worden direct geraakt. Het is in het belang van de sector dat hun vertegenwoordiging volwaardig en met voldoende mandaat aan tafel kan komen bij het Noordzeeoverleg’’, aldus Van Nieuwenhuizen. LNV stelt daarom een externe verkenner aan te bevorderen dat een zo breed mogelijk samengestelde delegatie straks alsnog aan het permanente Noordzeeoverleg deelneemt. In visserskringen wordt gesproken over een bemiddelaar, en wordt de naam van zwaargewicht Tjibbe Joustra genoemd.

Ook LNV-minister Schouten noemt het van groot belang dat vissers zich achter het Noordzeeakkoord zullen scharen. De bewindsvrouw belde daarover vorige week nog persoonlijk met Vissersbondvoorzitter Johan Nooitgedagt. Nooitgedagt heeft ingestemd met het Onderhandelaarsakkoord, maar na de achterbanconsulatie meegedeeld dat de Nederlandse Vissersbond het akkoord niet kan steunen, zo wordt op de openingspagina van het Noordzeeakkoord gemeld.

Hoofd boven water

Nadat het Noordzeeakkoord vrijdagmiddag naar de Tweede Kamer werd gestuurd, volgde even later ook de bredere Kottervisie van minister Schouten. De minister schrijft daarin dat er dringend behoefte is aan een nieuw toekomstperspectief voor de vissersvloot, en dat ze zich realiseert dat vanwege de coronacrisis de eerste zorg is om het hoofd boven water te houden.

Zoals bekend stelt het kabinet voor uitvoering van het Noordzeeakkoord (tot 2030) 200 miljoen euro beschikbaar. Om de aard en omvang van de kottervloot op een veranderende Noordzee aan te passen is daarvan 74 miljoen euro bestemd voor een vrijwillige sanering om de kottervloot te verkleinen en 45 miljoen euro voor de blijvers om te innoveren. Verschuiving van het budget naar meer innovatiegeld is mogelijk. Schouten ziet toekomst voor een kleinere vissersvloot en wil daarover met ondernemers die daar behoefte aan hebben in gesprek.

De visie van het ministerie van LNV.

Bij de innovatiesubsidies krijgt het vinden van een nieuw tongtuig plus aanpassing van de vloot naar duurzamer en flexibeler schepen prioriteit. Schouten noemt als concreet voorbeeld de ontwikkeling van een ‘zero-impact kotter’. Het wordt niet mogelijk subsidie te verstrekken voor de aanschaf van nieuwe schepen, wel op innovatieve onderdelen van schepen. Mede op basis van advies van Royal HaskoningDHV stelt het ministerie van LNV aanjagers aan bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. LNV wil pulsonderzoek op kleine schaal voortzetten, en internationaal blijven zoeken naar draagvlak voor herintroductie van het pulstuig.

GV-vergunningen

Bij de sanering wordt uitgegaan van een scenario om 25-40 kotters uit de vaart te nemen. Gesaneerde kotters moeten gesloopt danwel omgebouwd worden. Alle visvergunningen worden ingetrokken en de betreffende visser mag gedurende vijf jaar geen visserijactiviteiten ontplooien. Om te voorkomen dat de druk op de garnalenvisserij toeneemt is de minister voornemens om bij sanering de eventuele aanwezige GV-vergunning ook in te nemen.

Nog dit jaar zal Schouten de Kamer apart informeren over een toekomstperspectief specifiek voor de garnalensector, waaronder de optie van een saneringsregeling. De minister schrijft ook over onderzoek naar de onderbouwing van de (her)inrichting van beschermde gebieden in de 12-mijlszone, met name Borkumse Stenen.